شت‌کوین چیست؟ (بخش اول)
شت‌کوین یعنی ورود به فضای تاریک، مبهم و گنگ و صدالبته پرریسک که شاید درصد موفقیت آن بسیار بسیار کم باشد اما حرکات هیجانی (شما بخوانید جهش‌‌های بلند) آن در بازار سبب شده که همواره به عنوان یک ترغیب‌کننده، نظر فعالان این بازار را جلب کند.
همه ارزها، شت‌کوین هستند
ارزشمندی ارزهای دیجیتال و گسترش محبوبیت آن و موفقیتش در جلب سرمایه‌های مردمی به حدی بود که امروزه بیش از 2000 ارز دیجیتال مختلف وجود دارد که برخلاف بانک‌ها، سیستم‌های غیرمتمرکز دارند. با این تعریف، ارز دیجیتال یک ارز مجازی است که ارزش آن تا حد زیادی بر اساس محبوبیت شبکه یا زنجیره بلوکی است که از آن استفاده می‌کند و به تناسب، کاربرد هر یک از آنها با دیگری متفاوت خواهد بود. تلاش بر این است تا با این ارز و یا واحدی مالی در بستری فرامرزی و فراجغرافیایی و حتی فراتر از قوانین و مقررات دولت‌ها، شکاف‌های موجود را رفع کرد.
طی سال‌های اخیر و با خیز بلند ارزهای دیجیتال و رسیدن آنها به بیش از پنج هزار نوع که بیش از بیست هزار بازار متفاوت را ایجاد کرده‌اند، واژه شت‌کوین (Shitcoin) رواج پیدا کرد. واژه‌ای که شاید در ابتدا برای بیان بی‌ارزشی کوین از آن استفاده می‌شد اما به تدریج جایگاه ارزشمندی در ادبیات ارز دیجیتال پیدا کرد. در واقع ناآگاهی مشتری، اصل این نوع ارزهاست. ویژگی دیگر این نوع کوین، بی‌پایه بودن قیمت‌گذاری آن در بازار است؛ در این نوع ارز قیمت‌گذاری صرفاً بر مبنای حدس و گمان انجام می‌شود و هیچ پشتوانه منطقی و عقلی و نقلی ندارد. بن داونپورت اعتقاد دارد: اگر درباره هر ارز یا کوینی این سوال برای شما پیش آمد که آیا شت‌کوین است یا خیر، قطعاً آن کوین جز شت‌کوین‌ها دسته بندی می‌شود! این نوع نگاه همه کوین‌ها، شت‌کوین‌اند مگر اینکه در طول فعالیت در بازار، خلاف آن به اثبات برسد.
این باورکردنی نیست
طی سال‌های اخیر و با خیز بلند ارزهای دیجیتال و رسیدن آنها به بیش از پنج هزار نوع که بیش از بیست هزار بازار متفاوت را ایجاد کرده‌اند، واژه شت‌کوین (Shitcoin) رواج پیدا کرد. واژه‌ای که شاید در ابتدا برای بیان بی‌ارزشی کوین از آن استفاده می‌شد اما به تدریج جایگاه ارزشمندی در ادبیات ارز دیجیتال پیدا کرد. در دنیای دیجیتال، هر ارزی که بدون دلیل خاصی و براساس حدس و گمان قیمت‌گذاری می‌شود، شت‌کوین نام دارد.
این ارزها در ابتدا بی‌ارزش هستند اما ممکن است پس از مدتی ارزش‌های چشمگیری را به صاحبان خود برسانند. نکته اما در این است که نباید در خرید آنها عجله کرد چون به همان میزان که وسوسه‌انگیز هستند، ریسک بالایی هم دارند و ممکن است خیلی زود صاحبان خود را به پشیمانی برسانند. نتیجه اخلاقی همین چند خط این می‌شود که هر گونه حرکتی در دنیای ارز دیجیتال باید با آگاهی کامل انجام شود و بدون آن، سود احتمالی به ضرر حتمی تبدیل می‌شود.
بازاری تاریک، مبهم، گنگ اما رشک‌برانگیز
بازار شت‌کوین ویژگیهای متفاوت و منحصربفردی دارد که دانستن آنها می‌تواند اولین گام در شناخت دقیق بازار باشد. شت‌کوین‌ها هنگام ورود به بازار شناسنامه دقیقی ندارند و سازندگانش اطلاعات کاملی را از کاری که می‌خواهند انجام دهند، در اختیار دیگران قرار نمی‌دهند، در واقع ناآگاهی مشتری، اصل این نوع ارزهاست. ویژگی دوم این نوع کوین، بی‌پایه بودن قیمت‌گذاری آن در بازار است؛ در این نوع ارز قیمت‌گذاری صرفاً بر مبنای حدس و گمان انجام می‌شود و هیچ پشتوانه منطقی و عقلی و نقلی ندارد. حالا به این فضای مجهول و گنگ باید تیم توسعه‌دهنده و تشکیل‌دهنده ناشناس را نیز اضافه کرد که تقریباً هیچ اطلاعات مشخصی از آنها در بازار وجود ندارد و حتی هدف خاصی را نیز دنبال نمی‌کنند و عملاً معلوم نیست با کدام هدف وارد بازار دیجیتال شده‌اند. در واقع بازار شت‌کوین یعنی ورود به فضای تاریک، مبهم و گنگ و صدالبته پرریسک که شاید درصد موفقیت آن بسیار بسیار کم باشد اما حرکات هیجانی (شما بخوانید جهش‌‌های بلند) آن در بازار سبب شده که همواره به عنوان یک ترغیب‌کننده، نظر فعالان این بازار را جلب کند.
وعده‌هایی توخالی اما جذاب
از سوی دیگر، این نوع کوین عموماً کار خود را با وعده‌های بزرگ آغاز می‌کند، وعده‌هایی کپی شده و نه خلاقانه و نوآروانه و بسیار بی‌هویت و سطحی؛ اما نه دستورالعمل خاصی دارد و نه در چارچوب خاصی حرکت می‌کند. همه این موضوعات سبب می‌شود که مجموع سرمایه‌داران و دارندگان این ارزهای دیجیتال افراد بسیار کمی باشند، یعنی عددی حدود سیصد نفر. از سوی دیگر، نقدینگی در این پروژه‌ها بسیار کم و ممکن است حتی برخی از آنها به سی هزار دلار نیز نرسند و عموماً در هنگام شروع با قیمت بسیار پایینی فعالیت خود را آغاز می‌کنند. حالا به همه این موارد این را هم اضافه کنید که هیچ اطلاعاتی از وایت پیپر این محصول در دسترس نیست و در واقع می‌توان ادعا کرد وایت پیپری برای این ارزها وجود ندارد.
همه کوین‌ها، شت هستند
حالا کافیست برای شمردن بازار شت‌کوین کمی واکاوی کنیم تا ادعای بن داونپورت بنیانگذار BitGo را به عینه ببینیم؛ بله! هر روز یک شت‌کوین به بازار اضافه می‌شود و این یعنی خیلی زود بازار مملو از شت‌کوین‌ها خواهد شد. پس باید انواع آن را شناخت تا بتوان در این دنیای بی‌معنی و بی‌هویت، گام برداشت تا بتوان یک استراتژی دقیق برای سرمایه‌گذاری روی آنها طراحی کرد خاصه اینکه در ماه‌های اخیر این ارزها به قدری سوددهی بالا و هیجانی داشته‌اند که توانسته‌اند موجی از رغبت در بازار ارز دیجیتال ایجاد کنند.
شیبا اینو یکی از بهترین مثال‌ها برای شت‌کوین است که در کمترین بازه زمانی توانست سودی هنگفت به سرمایه‌گذاران خود برسانند. کیشو، فگ و اکیتا نیز از این دسته شت‌کوین‌ها هستند که گرچه هنوز بازار ارز دیجیتال شناخت دقیقی از آن ندارند اما ممکن است به زودی مسیر شیبا را در پیش بگیرند گرچه برای این ادعا هیچ تضمین مشخصی وجود ندارد. بن داونپورت اعتقاد منحصربفردی در حوزه شناخت ارز دیجیتال دارد. او معتقد است که اگر درباره هر ارز یا کوینی این سوال برای شما پیش آمد که آیا شت‌کوین است یا خیر، قطعاً آن کوین جز شت‌کوین‌ها دسته بندی می‌شود! با این نوع نگاه یعنی همه کوین‌ها، شت‌کوین هستند مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. نکته آخر اینکه بازار شت‌کوین تمجیدی و تعریف‌های زیادی را به خود جلب می‌کنند که به آنها اصطلاحاً شیلینگ گفته می‌شود.
تاریخچه شت کوین
بخشی از تاریخچه شت کوین، به نام آن برمی‌گردد. آنجایی که هنوز هیچکس دقیقاً نمی‌داند از کجا و چرا این واژه Shitcoin در بازار ارزهای دیجیتال مطرح و انقدر زود مورد استقبال و محبوبیت کاربران و فعالان این بازار قرار گرفت.
تاریخچه شت کوین‌ها
اینکه اصطلاح «شت کوین» در بازار رمزارزها از کجا ایجاد شد و چه شد که تا این همه محبوبیت پیدا کرد، خیلی مشخص نیست اما به احتمال زیاد این واژه و اصطلاح کمی بعد از معرفی بیت کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال وارد ادبیات بازار ارزهای دیجیتال شد و تا امروز نیز توانسته به زندگی خود در این بازار ادامه دهد. نکته مهم اینکه این واژه البته تا سال‌های ۲۰۱۷ که هنوز بازار ارزهای دیجیتال مخصوصاً بیت کوین اوج نگرفته بود، خیلی استفاده نمی‌شد اما بعد از آن خیلی زود به یکی از واژه‌های پر استناد بازار ارزهای دیجیتال تبدیل شد.
ویژگیهای رمزارز شت کوین
شت کوین‌ها به دلیل ماهیتی که دارند، از ویژگیهای منحصربفردی برخوردارند و همین موضوع آنها را نسبت به ارزهای دیجیتال دیگر، متمایز کرده است. این ویژگی‌ها را شاید بتوان در ناشناس بودن و مرموز بودن آن خلاصه کرد و البته این موضوع که شت کوین‌ها عمدتاً از هیچ قاعده و قانون خاصی در رشد ارزش خود بهره نمی‌برند و تمام ارزشگذاری آنها بر اساس حدس و گمان انجام می‌شود. در ادامه تلاش کردیم در ۶ مورد به صورت دسته‌بندی شده به مهمترین ویژگیهای شت کوین‌ها بپردازیم:
1. ارزش شت کوین بر اساس حدس و گمان تخمین زده و ارزشگذاری آنها نیز بر همین مبنا صورت می‌گیرد.
2. ناشناس و مرموز بودن توسعه‌دهندگان یکی دیگر از ویژگیهای شت کوین است.
3. اعلام وعده‌های بزرگ بدون ارائه عملکرد مشخصی از ویژگیهای بارز شت کوین است.
4. کپی بودن و همچنین سطحی بودن جنبه‌های مختلف این پروژه‌ها از مشخصات اصلی این کوین‌ها است.
5. برخی از پروژه‌های شت کوین نقدینگی کم ارزشی (حتی کمتر از ۳۰ هزار دلار) دارند.
6. تعداد کم مجموع سرمایه‌گذاران و دارندگان (Holders) شت کوین‌های (حتی تا اعدادای کمتر از ۳۰۰ نفر) از مشخصات این کوین‌ها است.
مزایای رمزارز شت کوین
مهمترین ویژگی شت کوین‌ها که ناشی از ماهیتشان است، ریسک‌پذیری بالای آنها است. همانور که گفتیم شت کوین‌ها هیچ پایه و بنیان مشخصی ندارند و تیم توسعه دهنده مرموز آنها عملاً هیچ هدفی را دنبال نمی‌کند؛ با این حال می‌توان مزیت‌های آنها را در سه بخش کلی خلاصه کرد:
۱-احتمال افزایش قیمت چشمگیر آنها و سوددهی بی‌نظیر
۲-امکان نگه‌داری حجم زیادی از آنها (در صورتی که قیمت آنها به شدت ناچیز و کم است)
۳-امکان خرید طیف گسترده‌ای از آنها
معایب شت کوین
در بالا و در قسمت ویژگی‌ها که به برخی از مشخصات شت کوین‌ها اشاره شد، ملاحظه کردید که برخی از ویژگیهای آنها عملاً در زمره معایب دسته‌بندی می‌شوند. با این حال سه عیب بزرگ شت کوین‌ها را می‌توان در این سه مورد خلاصه کرد:
۱-احتمال بالای افت قیمتی و بی‌ارزش شدن ناگهانی آنها
۲-وجود ریسک بالای کلاهبرداری در پروژه‌های آنها
۳-احتمالا بالای لغو پشتیبانی صرافی از این نوع کوین‌ها
چگونگی کارکرد شت کوین
در اواخر سال ۲۰۰۹ و بعد از بحران اقتصادی در جهان مخصوصاً ایالات متحده بود که بیت کوین وارد فضای بازار مالی شد و توانست خیلی زود خود را به عنوان یک ابزار مالی قدرتمند مطرح کند. در همین سال‌ها علاقه‌مندی عمومی به سرمایه‌گذاری در این ارز دیجیتال به شدت افزایش یافت که همین عامل نیز باعث رشد قیمت آن شدو در نهایت برخی از کسب‌وکارها با استفاده از بلاک چین وامکانات آن، آلت کوین‌های جدید را ایجاد کردند.
یکی از موضوعات مهم در بازار ارزهای دیجیتال این است که تیم توسعه دهنده آنها، در همان ابتدای معرفی پروژه، تعداد کل ذخایر توکن‌ها موجود را به طور رسمی اعلام می‌کنند. به عنوان یک مثال ملموس باید گفت که در همان ابتدا، تعداد کل بیت کوین ۲۱ میلیون کوین اعلام شد و یا اینکه سالانه تا ۱۸ میلیون اتر قابل استخراج است.
این اقدام یعنی اینکه مشخص بودن منابع، یکی از نشانه‌های محدودیت در عرضه است؛ با این دید یعنی سرمایه‌گذاران خواهند دانست که ایجاد بیت کوین محدود است و بعد از آن تعداد بیشتری ایجاد نخواهد شد. این موضوع البته یک دلیل منطقی در بازار اقتصادی هم دارد و آن هم بر هم نخوردن و حفظ تعادل بینعرضه و تقاضا است. به عبارت بهتر، در این مسیر هر چه عرضه بیشتر و بیشتر شود، به همان نسبت ارزش رمزارز مدنظر به شدت کاهش خواهد یافت. در این روند، با ثابت بودن منابع یک آلت کوین، میزان تقاضای بازار ارزش آن را مشخص می‌کند.
یکی از نکات مهم این است که همچنان کارآیی و کاربرد اصلی شت کوین‌ها در بازار ارزهای دیجیتال مشخص نیست و به همین دلیل قیمت آنها بر مبنای حدس و گمان مشخص و معین می‌شود؛ این یعنی اینکه شت کوین نوعی ارز دیجیتال است که قیمت آن تنها به دلیل وجودیت آن و نه کاربرد و یا اهدافش، مشخص می‌شود.
شت کوین‌ها البته الگوی مشخصی هم دارند که خب تبعاً شناخت آن سخت نیست. قیمت آنها هنگام راه‌اندازی و عرضه بسیار ناچیز است و افراد می‌توانند با هزینه کردن د دلار، هزاران واحد آن را از آن خود کنند ولی با افزایش تعداد سرمایه‌گذاران، به مرور عرضه آن نسبت به تقاضا کم می‌شود (تقاضا زیاد می‌شود) و در نتیجه در یک بازه زمانی بسیار کوتاه، قیمت آنها به صورت تصاعدی رشد می‌کند و دارندگان خود را به سودهای عجیبی میرساند. این مهم به اندازه کافی می‌تواند یک کاربر تازه‌کار که دانش کافی در این حوزه ندارد را ترغیب و تشویق کند که در این پروژه‌ها مشارکت جدی داشته باشد اما باید دانست که شت کوین به همان اندازه که رشد هیجانی و چشمگیر دارد، افت‌های عجیبی را هم ممکن است تجربه کند.
